طراحی هنرستان دخترانه طرح حجاب از دیدگاه روانشناسی محیط

چکیده: علم روانشناسی محیط، طراحی محیط را به عنوان فرآیند یادگیری به حساب می آورد که طراح در آن به صورت تجربی در مورد ماهیت مسأله فرضیه ای را ساخته و سپس به جستجوی راه حل آن (مسأله) می پردازد. بنابراین میتوان فرآیند طراحی را به صورت چرخه ای دید که از شناخت موضوع آغاز شده و به ارزیابی پس از اشغال آن ختم می شود. در پژوهش حاضر نیز مطالعاتی در زمینه روانشناسی محیط در بناهای آموزشی صورت گرفته است. این مطالعات از طریق فرآیند ارزیابی پس از اشغال صورت گرفته که خود شامل فرآیند کشف مسأله و حل آن است. پس از آن بر اساس نتایج حاصل از پژوهش طراحی انجام شده است. بنابراین در ابتدا ادبیات تحقیق و شناخت موضوع آمده، سپس به ارزیابی پس از اشغال نمونه موردی یعنی دبیرستان دخترانه محبوبه دانش (حاج حسین نوایی 3) پرداخته شده و در این راستا تحقیقاتی در زمینه خلوت و ازدحام روی دانش آموزان آن مدرسه انجام داده و با توجه به مسائل مطرح شده در بحث خلوت و نیز جدیدترین تئوری های آموزشی، مدرسه مذکور را مورد ارزیابی قرار گرفته است. ارزیابی از توصیف وضع موجود و تشریح برنامه فیزیکی آغاز، با استانداردها مقایسه شده و راهکارهایی جهت نیل به آنها ارائه میگردد. سپس پرسشنامه هایی در زمینه کمیت وکیفیت فضاهای مدرسه تهیه شده و مدرسه را از دیدگاه استفاده کننده مورد ارزیابی قرار می دهیم، پس از آن با توجه به وسعت دامنه اطلاعات و نیز فضاهای مدرسه ی مورد ارزیابی، در مورد کلیه فضاها به راهکارهای اولیه بسنده کرده و تمرکز تحقیقات را روی فضای کلاس و حیاط که بی شک مهمترین بخش هر مدرسه هستند، قرار می دهیم. پس از آن با تهیه پرسشنامه ی دیگری جدول کشف مسأله(مواردی که برای استفاده کنندگان از فضا، مطلوب و منفور است و نیز آنچه دوست دارند به محیطشان افزوده شود و در نهایت ارزیابی کلیشان راجع به مدرسه) را تهیه کرده ایم. در پرسشنامه ی بعدی از دانش آموزان خواسته شد مطلوبیت هایشان را از کلاس درس و حیاط به صورتی ساده و سریع ترسیم کنند. در پایان با توجه به تحلیل وضع موجود، پرسشنامه های تهیه شده و نیز تئوری های آموزشی و روانشناسی محیط، در فرآیند حل مسأله گوشه های فضایی هر کلاس و حیاط که بتواند از لحاظ کیفیت و کمیت پاسخگوی کلیه ضوابط منتج شده از بخش های پیشین باشد، در کروکی هایی به تصویر کشیده شده و در چند آلترناتیو، تطابق نتایج با وضع موجود مدرسه ارائه شده است. در ادامه با چند شاخص دیگر(شاخص ایمنی، بهداشت و ..) مدرسه را به طور کلی ارزیابی کرده و کلیه ضوابط و راهکارها جهت نمونه های مشابه به عنوان دستآورد پژوهش آورده شده، در فصل پایانی نیز به طراحی ساختمان همان مدرسه با استفاده از ضوابط حاصله پرداخته شده است. کلید واژه ها:هنرستان- باغ مدرسه- مدرسه دخترانه طرح حجاب- خلوت- نگرش به تحصیل- آسایش فیزیکی دانش آموز- فضاهای شخصی